Historia znanych sieci handlowych – Społem, Biedronka, Żabka

Codziennie mijasz dziesiątki sklepów, zapewne regularnie bywasz też w supermarketach. Wiesz, jak wygląda szyld prawie każdej sieciówki i znasz na pamięć ich slogany reklamowe. Ale czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, jak dane przedsiębiorstwo uzyskało swoją pozycję na rynku albo skąd wzięła się nazwa sklepu? Okazuje się, że duże dyskonty często mają długoletnią, bogatą historię i niejedna z nich mogłaby posłużyć za materiał do filmu dokumentalnego. Okoliczności powstania niektórych marketów kryją też wiele ciekawostek.
Poraz zacząć dochodzenie – otwieramy cykl wpisów poświęconych dziejom znanych sieci handlowych. Część pierwsza dotyczy naszego podwórka, czyli polskich sklepów.

Patriotyczna idea Społem

Największa sieć spożywcza w kraju ma początki jeszcze w czasach, kiedy Polska nie była państwem suwerennym. W 1869 roku powstały pierwsze stowarzyszenia spożywcze w Warszawie, Radomiu i Płocku, w swoich założeniach nawiązujące do tzw. zasad roczdelskich, które stanowią fundament ruchu spółdzielczego na świecie. Jego idea opiera się na pro-społecznym działaniu, otwartym członkostwie, neutralności politycznej i tolerancji religijnej.
W Polsce Powszechna Spółdzielnia Spożywców miała być sposobem na ochronę gospodarki narodowej pod zaborami. Pomysłodwacą nazwy Społem był Stefan Żeromski, który wraz z innymi znanymi działaczami społecznymi prowadził dwutygodnik o tym tytule. Czasopismo odegrało istotną rolę w propagowaniu idei gospodarki planowanej.
Przez lata losy Społem były ściśle związane z przemianami politycznymi w Polsce. Związki spółdzielcze przetrwały dwie wojny i erę komunizmu, po częstokroć zmieniając swoją formę, aż w 1991 utrwalił się ostateczny kształt organizacji. Powstał wtedy Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Spożywców Społem, który po dziś dzień patronuje zrzeszonym spółdzielniom, wspierając ich działania dla wspólnej sprawy – dobra producenta i konsumenta.

Co łączy Biedronkę z Żabką?

Mało kto zdaje sobie sprawę, że te dwa sklepy mają ze sobą coś wspólnego, a mianowicie jednego założyciela. Jest nim znana w środowisku biznesowym postać – Mariusz Świtalski.
W 1995, kiedy powstała pierwsza Biedronka, model sprzedaży sieciowej nie był jeszcze rozpowszechniony w Polsce. Można więc powiedzieć, że pomysł Świtalskiego w dużej mierze przyczynił się do fundamentalnej zmiany profilu polskiego handlu. Trzy lata później dyskont odkupiła portugalska firma Jerónimo Martins.
Wkrótce po tym Świtalski wpadł na pomysł Żabki, czyli polskiej wersji amerykańskiego 7/eleven. Sieć minimarketów z produktami pierwszej potrzeby okazała się strzałem w dziesiątkę. Ten biznes jednak również został sprzedany, tym razem czesko-słowackiemu funduszowi Penta. Powodem był konflikt między założycielem a najemcami sklepów.
Z osobą Mariusza Świtalskiego wiąże się wiele kontrowersji. Jeden z najbogatszych Polaków wychował się w domu dziecka w Szamotułach i latami wytrwale pracował na swoją pozycję. Nie obyło się jednak bez awantur. Najszerszym echem odbiła się sprawa machlojek finansowych w pierwszym poważnym biznesie Świtalskiego – firmie Elektrokomis. Wszystkim znane Biedronka i Żabka są symbolicznymi przykładami sukcesu tego sprytnego przedsiębiorcy.

Czego jeszcze nie wiesz o sklepach na twojej ulicy? Już wkrótce kolejne części cyklu i ciąg dalszy handlowych historii. Poznaj historię Aldi oraz Deichmanna!

Nie masz jeszcze Mojej Gazetki? –> Pobierz teraz, za darmo w Google Play lub App Store.