Wzrosty cen o ponad 100%?! Raport o podatku cukrowym

Z rozpoczęciem roku 2021 wszedł w życie przepis o tzw. podatku cukrowym. Nowa opłata spowodowała wzrosty cen napojów słodzonych. Jedni mówią o ogromnych wzrostach, inni twierdzą, że nie jest tak źle. Jak jest naprawdę? To powiedzą nam liczby.

Jako Moja Gazetka we współpracy z Hiper-Com przygotowaliśmy raport, z którego dowiecie się, jak średnio zmieniły się ceny napojów słodzonych po wprowadzeniu nowej opłaty.

Jak oblicza się podatek cukrowy?

Opłata „cukrowa” składa się z 2 części — stałej i zmiennej. Część stała wynosi 50 gr za każdy litr napoju słodzonego oraz dodatkowo 10 gr za każdy litr napoju z dodatkiem tauryny lub kofeiny. Część zmienna to 5 gr za każdy 1 gram cukru w napoju powyżej 5 gramów na 100 ml napoju.

Część stała w wysokości 50 gr/ 1 l dotyczy także napojów słodzonych słodzikami.

W sumie dodatkowa opłata może wynieść maksymalnie 1,20 zł na 1 litr napoju.

Jak przeprowadziliśmy badanie?

W raporcie wzięliśmy pod lupę ceny napojów słodzonych ze stycznia 2020 i stycznia 2021. Ceny, które przeanalizowaliśmy, pochodzą z gazetek promocyjnych aktualnych w wyżej wymienionych miesiącach.

Napoje zostały podzielone na 5 kategorii:

• Napoje energetyczne (np. Burn, Tiger, Monster)
• Napoje gazowane (np. Coca-Cola, Sprite, Fanta)
• Napoje izotoniczne/ witaminowe (np. Oshee, 4Move)
• Nektary (np. Tymbark, Fortuna)
• Woda smakowa/ witaminowa/ funkcjonalna (np. Kubuś Waterrr, Żywiec Zdrój)

Ponadto podzieliliśmy dane również z uwzględnieniem rodzajów sklepów sprzedających napoje słodzone:

• Cash&Carry
• Convenience
• Dyskonty
• Hipermarkety
• Supermarkety
• Hurtownie

Sieci handlowe należące do danej kategorii są wyszczególnione w dalszych częściach artykułu.

Gdzie zanotowano największe wzrosty cen?

Nie wszystkie sklepy zareagowały na podatek cukrowy jednakowo. Sklepy, w których najbardziej widać wzrost cen napojów słodzonych, to cash&carry – zanotowały one średni wzrost cen na poziomie 17,5%. Na kolejnych pozycjach znalazły się hurtownie (14,9%) oraz dyskonty (12,4%).

Jeśli przeanalizujemy wzrosty cen napojów z konkretnych grup produktów we wszystkich typach sklepów zauważymy, że największy wzrost cen zanotowały napoje gazowane – podrożały średnio o 29,53%. Kolejne na podium są napoje energetyczne (11,35%) oraz izotoniczne (8,13%).

Spośród 10 produktów, które zanotowały najwyższe wzrosty cen, większość należy do koncernów Coca-Cola oraz PepsiCo.

Średnie wzrosty cen powyższych produktów mają następujące odzwierciedlenie w cenach:

• Coca-Cola 850 ml – z 1,99 zł na 3,82 zł
• Black Energy Classic 1 l – z 2,24 zł na 4,37 zł
• Coca-cola 2 l – z 3,85 zł na 7,29 zł
• 7Up 1,75 l – z 2,19 zł na 3,99 zł
• Mirinda 1,75 l – z 2,19 zł na 3,99 zł
• Fanta 200 ml – z 1,00 zł na 1,77 zł
• Fanta 2 l – z 3,85 zł na 6,79 zł
• Sprite 2 l – z 3,85 zł na 6,79 zł
• V-max żurawinowy 1 l – z 1,59 zł na 2,77 zł
• PowerUp 1 l – z 1,54 zł na 2,64 zł

Bardziej szczegółowe informacje z podziałem na rodzaje sklepów oraz z uwzględnieniem konkretnych produktów znajdziecie w dalszej części artykułu.

Napoje wyszukiwane w aplikacji Moja Gazetka

Napoje słodzone, których użytkownicy Mojej Gazetki szukają w aplikacji najczęściej, dotyczą fraz:

• pepsi
• cola
• tiger
• sprite
• black
• mirinda
• fanta

Na poniższych wykresach można zobaczyć, jak zmieniał się udział poszczególnych fraz w najpopularniejszych wynikach wyszukiwania w aplikacji Moja Gazetka. Jest to odzwierciedlenie zainteresowania użytkowników konkretnymi produktami. Można zauważyć, np. znaczny wzrost zainteresowania promocjami na napoje pepsi – z 59,1% do 72,1% – oraz malejące zainteresowanie napojem sprite – z 3,2% do 1,5%.

Udział fraz związanych z napojami słodzonymi we wszystkich wynikach wyszukiwania w aplikacji Moja Gazetka

Udział fraz związanych z napojami słodzonymi we wszystkich wynikach wyszukiwania również uległ zmianie.

Przez cały rok 2020 liczba wyszukiwań napojów słodzonych w aplikacji Moja Gazetka oscylowała wokół stałej liczby ok. 3%.

Od stycznia 2021 roku udział tych fraz w wynikach wyszukiwania zaczął rosnąć. W kulminacyjnym momencie zwiększył się 3-krotnie do ok. 9%. Obecnie (koniec lutego 2021) zatrzymał się na poziomie ok. 7%.

Ceny napojów słodzonych w sklepach cash&carry

Analizowane sklepy cash&carry to Eurocash Serwis, Eurocash, Makro, Selgros oraz SPS Handel Cash&Carry.

W kategorii napojów energetycznych w gazetkach sklepów cash&carry znalazło się 20 pozycji. Ceny napojów energetycznych wzrosły średnio o 22,8%. Największy wzrost zanotował Black Classic 1l – jego cena skoczyła o 88,4% i wzrosła z 2,32 zł do 4,37 zł. Najmniejszą różnicę widać w cenie napoju Tiger 900 ml, bo… nie zmieniła się nawet o 1 grosz.

Kategoria napojów gazowanych liczyła w analizowanych gazetkach 24 pozycje. Ich ceny wzrosły średnio o 31,1%. Największy wzrost zanotowała Pepsi w 8-paku butelek o pojemności 2,25 l (63,9%), bo jej cena wzrosła z 32,96 zł do 54,02 zł, a najmniejszy Pepsi Max w 24-paku puszek o pojemności 0,33 l (13,4%).

Kategoria napojów izotonicznych i witaminowych to jedynie 6 produktów. Ich ceny wzrosły średnio o 6,7%. Największy wzrost ceny dotyczy napoju Oshee Vitamn Energy Witamina D+K w puszce 250 ml (21,5%) i wzrosła z 1,91 zł do 2,32 zł, a najmniejszy 4Move Multifruit 6-pak butelek o pojemności 750 ml (0%).

Nektary to jeszcze mniej liczna kategoria w gazetkach sklepów cash&carry, bo zawiera jedynie 4 pozycje. Ich ceny wzrosły średnio o 10,2%. Najbardziej podrożał nektar Tymbark Banan 1 l (13,4%, z 3,14 zł do 3,56 zł), a najmniej Fortuna Czarna Porzeczka 1 l (8,7%).

W gazetkach sklepów cash&carry dostępna była tylko jedna woda smakowa – Kubuś Waterrr Truskawkowa, 6-pak butelek 1,5-litrowych. Produkt podrożał o 16,7%, czyli z 13,21 na 15,42 zł.

Ceny napojów słodzonych w sklepach convenience

Analizowane sklepy convenience to ABC, Carrefour Express Convenience, Carrefour Express Minimarket, Chata Polska, Delikatesy Centrum, Euro Sklep, Globi, Groszek, Hitpol, Lewiatan, Moje Auchan, Nasz Sklep, Nasz Sklep Premium, Odido, Rabat, Słoneczko, Spar Express, Stokrotka Express, Stokrotka Market, Topaz Express oraz Żabka.

Liczba pozycji w kategorii napojów energetycznych w gazetkach sklepów convenience: 9

• Średni wzrost cen: +8,7%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Black Energy Zero Sugar 250 ml (+23,6%, z 1,61 zł na 1,99 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Tiger Energy Drink Classic 250 ml (-1%)

Liczba pozycji w kategorii napojów gazowanych w gazetkach sklepów convenience: 31

• Średni wzrost cen: +26,2%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Coca-Cola 2l (+55,4%, z 4,69 zł na 7,29 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Zbyszko 3 Pomarańcze 1,5l + 250 ml (0%)

Liczba pozycji w kategorii napojów izotonicznych w gazetkach sklepów convenience: 10

• Średni wzrost cen: +9,3%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Oshee Cytrynowy 750 ml (+15,1%, z 1,99 zł na 2,29 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: OsheeWieloowocowy 750 ml oraz Oshee Pure Zero 750 ml (po 0%)

Liczba pozycji w kategorii nektarów w gazetkach sklepów convenience: 3

• Średni wzrost cen: spadek o -8,9%

Liczba pozycji w kategorii wód smakowych w gazetkach sklepów convenience: 8

• Średni wzrost cen: spadek o -4,2%

Ceny napojów słodzonych w dyskontach

Analizowane dyskonty to Aldi, Biedronka, Dealz, Lidl i Netto. 

Liczba pozycji w kategorii napojów gazowanych w gazetkach dyskontów: 13

• Średni wzrost cen: +29,5%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Mirinda 1,75 l (+82,2%, z 2,19 zł na 3,99 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Pepsi 4-pak butelek o pojemności 1,75 l (-0,4%)

Liczba pozycji w kategorii napojów energetycznych w gazetkach dyskontów: 2

• Średni wzrost cen: +8,1%

Liczba pozycji w kategorii napojów izotonicznych w gazetkach dyskontów: 4

• Średni wzrost cen: +19,7%

Liczba pozycji w kategorii nektarów w gazetkach dyskontów: 4

• Średni wzrost cen: 3,2%

Liczba pozycji w kategorii wód smakowych w gazetkach dyskontów: 6

• Średni wzrost cen: spadek o -4,2%

Ceny napojów słodzonych w hipermarketach

Analizowane hipermarkety to Auchan, Bi1, Carrefour, E. Leclerc Hipermarket, Kaufland oraz Tesco Hipermarket Kompaktowy.

Liczba pozycji w kategorii napojów energetycznych w gazetkach hipermarketów: 11

• Średni wzrost cen: +3,8%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Monster Energy Ultra 500 ml (+47,1% z 2,71 zł na 3,99 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Tiger Nitro 500 ml oraz Tiger Fuel 500 ml (-33,7%)

Liczba pozycji w kategorii napojów gazowanych w gazetkach hipermarketów: 22

• Średni wzrost cen: +27%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Coca-Cola Zero 2-pak butelek 1,5 l (+100,2% z 5,74 zł na 11,49 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Schweppes Citrus Mix 1,4 l (-9,1%)

Liczba pozycji w kategorii napojów izotonicznych w gazetkach hipermarketów: 2

• Średni wzrost cen: +4%

Liczba pozycji w kategorii nektarów w gazetkach hipermarketów: 2

• Średni wzrost cen: 1,6%

Liczba pozycji w kategorii wód smakowych w gazetkach hipermarketów: 4

• Średni wzrost cen: spadek o 5,2%

Ceny napojów słodzonych w supermarketach

Analizowane supermarkety to API Market, Arhelan, Auchan Supermarket, Avita, Carrefour Market, Chorten, Dino, E. Leclerc Supermarket, Euro Spar, Frac Delikatesy, Gama, Intermarche, Mila, Mokpol, Passa, Piotr i Paweł, Pokusa, PoloMarket, Prim Market, Sedal, Spar Supermarket, Stokrotka, Tesco Supermarket, Top Market, Topaz, Twój Market, Wafelek. 

Liczba pozycji w kategorii napojów energetycznych w gazetkach supermarketów: 16

• Średni wzrost cen: +21,2%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Monster Energy Juiced 500 ml (+54,7% z 2,58 zł na 3,99 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Oshee Energy Drink 250 ml (-10,6%)

Liczba pozycji w kategorii napojów gazowanych w gazetkach supermarketów: 53

• Średni wzrost cen: +21,2%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Mirinda 1,5 l (+46,4% z 3,75 zł na 5,49 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Schweppes Citrus Mix 1,4 l (-25,4%)

Liczba pozycji w kategorii napojów izotonicznych w gazetkach supermarketów: 15

• Średni wzrost cen: +1,7%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Powerade Jagodowy 500 ml (+44,7% z 1,79 zł na 2,56 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Oshee Vitamin Magnez + Wit. B6 + Wit. B5 250 ml (-20,1%)

Liczba pozycji w kategorii nektarów w gazetkach supermarketów: 9

• Średni wzrost cen: spadek o -3%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Tymbark Nektar Czarna Porzeczka 1 l (+16,7% z 2,99 zł na 3,49 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Fortuna Nektar Czarna Porzeczka 1 l (-14,3%)

Liczba pozycji w kategorii wód smakowych w gazetkach supermarketów: 15

• Średni wzrost cen: spadek o -1,2%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Kubuś Waterrr Woda Cytrynowa 1,5 l oraz Kubuś Waterr Woda Truskawkowa 1,5 l (+27,9% z 1,79 zł na 2,29 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Jurajska Woda Jabłkowa 1,5 l oraz Jurajska Woda Cytrynowa 1,5 l (-31,7%)

Ceny napojów słodzonych w hurtowniach

Analizowane hurtownie to Bzomex, Distribev Orbico, Eurocash Dystrybucja, JOT-Ł, Juta, Mars Dystrybucja, Specjał, Stopol

Liczba pozycji w kategorii napojów energetycznych w gazetach hurtowni: 38

• Średni wzrost cen: +3,5%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Black Energy Juiced Blueberry 500 ml (+36,9% z 2,51 zł na 3,43 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Black Energy 24-pak po 250 ml o smakach: Samurai Mango, Sex Energy, Mojito oraz Classic (-10,6%)

Liczba pozycji w kategorii napojów gazowanych w gazetach hurtowni: 39

• Średni wzrost cen: +42,2%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Zbyszko 3 Mojito 1,5l + 250 ml (162,3% z 2,21 zł na 5,80 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Polo Cockta 250 ml (-17%)

Liczba pozycji w kategorii napojów izotonicznych w gazetach hurtowni: 23

• Średni wzrost cen: +7,4%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: 4Move Multifruit Zero 6-pak butelek o pojemności 750 ml (+60,5% z 9,52 zł na 15,28 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: 4Move Vitamin Witaminy + Minerały 150 ml oraz 4Move Magnez + Witamina B6 150 ml (-20,1%)

Liczba pozycji w kategorii nektarów w gazetach hurtowni: 18

• Średni wzrost cen: +11%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Fortuna Nektar Czarna Porzeczka 12-pak kartonów o pojemności 1 l (+37,1% z 34,73 zł na 47,63 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Tymbark Nektar Czarna Porzeczka 12-pak butelek o pojemności 1 l (-3%)

Liczba pozycji w kategorii wód smakowych w gazetach hurtowni: 16

• Średni wzrost cen: +10,5%
• Produkt, który zanotował największy wzrost cen: Arctic Plus Elements 6-pak butelek o pojemności 750 ml w wariantach Beauty, Immunity, Energy, Focus (+22,5% z 11,27 zł na 13,80 zł)
• Produkt, który zanotował najmniejszy wzrost cen: Veroni Life Woda Gazowana 6-pak butelek o pojemności 1,5 l o smakach pomarańczowym i cytrynowym (-4,3%)

Podsumowanie

Analiza cen napojów, które pojawiały się w gazetkach promocyjnych w styczniu 2020 i styczniu 2021, pozwala zauważyć wyraźne wzrosty cen części napojów słodzonych. Niektóre z nich są symboliczne i wynoszą jedynie kilka-kilkanaście procent, co przy cenach rzędu 1, 2 czy 3 zł nie sieje spustoszenia w portfelach konsumentów. Inne wzrosty cen są jednak bardziej spektakularne i wynoszą 70, 80 czy nawet ponad 90% – tutaj wielu konsumentów zastanowi się dwa razy, zanim włoży napój do koszyka.

Warto zwrócić uwagę na wzrost cen napojów dietetycznych, które w 3 zestawieniach okazały się być napojami notującymi największy wzrost cen. Biorąc pod uwagę fakt, że napoje typu „zero” często zalecane są przez dietetyków jako napój przejściowy między tymi słodzonymi cukrem, a przyzwyczajeniem się do picia wody, podwyżka ich cen nie wpisuje się w prozdrowotną argumentację.

W których sklepach poszczególne napoje podrożały średnio najbardziej?

• Napoje energetyczne najbardziej podrożały w cash&carry – o 22,8%
• Napoje gazowane – w hurtowniach, o 42,2%
• Napoje izotoniczne – w dyskontach, o 19,7%
• Nektary – w hurtowniach, o 11%
• Wody smakowe – w hurtowniach o 10,5% (nie licząc podwyżki w cash&carry, która wyniosła 16,7%, jednak analizie poddano tylko 1 napój)

A gdzie średnie ceny wzrosły średnio najmniej?

• Napoje energetyczne najmniej podrożały w hurtowniach i hipermarketach – kolejno o 3,5% oraz 3,8%
• Napoje gazowane – w supermarketach, o 21,2%
• Napoje izotoniczne – w supermarketach, o 1,7%
• Nektary – w sklepach convenience, o -8,9%
• Wody smakowe – w sklepach convenience, o -4,2%

Nie wszystkie napoje podrożały. Można znaleźć wiele przykładów na utrzymanie lub obniżki dotychczasowych cen. Może to wynikać np. z faktu, że dany napój nie został objęty podatkiem cukrowym lub producentowi udało się obniżyć koszty jego produkcji. O wyjątkach od nowej dopłaty można przeczytać tutaj.